CHP İstanbul Milletvekili Ali Özgündüz, AİHM’deki Türkiye davalarıyla ilgili kritik sorular sormuştu. Özellikle gözden kaçan bir noktaya dikkat çekilmişti: AİHM’in verdiği para cezalarının rücu sorunu. Adalet Bakanlığı eşgüdümünde, Maliye ve Dışişleri Bakanlıklarından alınan bilgilerle önergeye ilginç yanıtlar geldi.
TÜRKİYE, HEM HAK İHLAL EDİYOR HEM ÖDEMİYOR
Özgündüz’ün önergesinin gerekçesini okuduğumuzda, durumun önemi açıkça görülmekte. Gerekçedeki çarpıcı rakamlar şöyle: “Türkiye AÎHM'in kendisi hakkında verdiği kararlardan maalesef 1773'ünü henüz uygulamış değildir. Türkiye'nin 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla AİHM'den en az bir başlıkta ihlal aldığı toplam 2404 karara muhatap olduğu hatırlandığında, kararların yüzde 74'ünü uygulamadığı gibi bir sonuçla karşılaşmaktayız, Türkiye, bu oranıyla 2522 dosyası bulunan İtalya'dan sonra Avrupa ikincisidir, Türkiye'den sonra üçüncülük sırasında 1083 dosyayla Rusya gelmektedir. Norveç'in uygulama bekleyen ihlal kararı sayısı ise sadece 1'dir. Bazı Avrupa ülkeleri için sayılar şöyledir: İsveç 6, İspanya 27, İngiltere 39, Fransa 73, Ukrayna 820. Türkiye, AİHM'nin incelemeye aldığı şikâyet başvurularında ise Rusya'dan sonra ikinci gelmektedir.”
SADECE 7 PERSONELE DAVA AÇILMIŞ
Avrupa’da ihlal kararları ve bu kararları uygulamamasıyla bilinen ülkemizin Maliye Bakanı olan Mehmet Şimşek imzalı yanıt kısmında şu ifadeler dikkati çekmekte: “Rücu konusunda, AİHM kararlarında kamu görevlilerine ilişkin herhangi bir kusur değerlendirmesi yapılmamaktadır. Bu nedenle, AİHM tarafından hükmedilen tazminatların ödendiğine dair belgeler Bakanlığımıza intikal ettiğinde, kişisel kusuru bulunan kamu görevlilerine rücu edilmesini sağlamak amacıyla, Bakanlığımız tarafından dava konusu olayın ilgili bulunduğu idarelerden, kamu görevlilerinin kişisel sorumluluklarının olup olmadığının, varsa sorumluların açık kimlik ve tebligata elverişli adreslerinin bildirilmesi talep edilmektedir. İlgili idarelerce bildirilmesi halinde, Borçlar Kanununun 41’inci ve devamı maddeleri uyarınca rücuen alacak davaları açılmaktadır. Bakanlığımızdaki mevcut bilgilere göre, AİHM'in 7 kararı uyarınca ilgili İdarelerden alman bilgiler doğrultusunda sorumlu personel aleyhine 7 dava açılmış olup, bu davalardan üçü reddedilmiş, diğer dördü ise henüz sonuçlanmamıştır.”
Gördüğümüz gibi, AİHM önündeki dosyalarda Türkiye’nin mahkûm olmasına ve tazminat ödemesine neden olan kişiler, bu olayların maddi külfetini çekmemekte. Başka bir ifadeyle işkence yapan ve kötü muamelede bulunan bir kamu görevlisinin neden olduğu tazminat, bizlerin ve hatta işkence yaptığı kişinin vergisinden ödenmekte.
UZUN TUTUKLULUK VE YARGILAMA…
CHP’li Özgündüz’ün önergesine Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen yanıt da şaşırtıcı bilgiler içermekte. Bakın, ülkemiz AİHM önünde en çok hangi konuyla anılmakta: “Ülkemiz aleyhindeki kararların önemli bir bölümü, konuları itibariyle mükerrer olan ve uzun yargılama, uzun tutukluluk gibi sistematik sorunlardan kaynaklanan İhlal kararlarından oluşmaktadır. Bu nedenle, bu türden kararlarda başvuranların bireysel mağduriyetleri giderilmiş olsa dahî mevcut sistematik soruna kesin çözüm getirilemediği sürece karar, denetim gündeminde tutulmaya devam etmektedir.” Başka bir ifadeyle Dışişleri Bakanı, uzun yargılama ve tutukluluk sorunumuz olduğunu söylemekte, buna çözüm getirilmediği sürece AİHM mahkûmiyetlerinin devam edeceğini söylemekte.
AİHM’DE NE KADAR TAZMİNAT ÖDEDİK?
İhlal kararlan çerçevesinde hükmedilen tazminat miktarlarına ilişkin ödemeler,
ödeme sorumluluğunun Maliye Bakanlığı’ndan Dışişleri Bakanlığı’na geçtiği tarih 2004’tür. 2004 yılı Mayıs ayından, Mart 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Adalet ve Dışişleri Bakanlığı Arasında Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi Önündeki Savunmalar ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrasına İlişkin İşbirliği Protokolü” çerçevesinde Adalet Bakanlığı’na geçtiği döneme kadar Dışişleri Bakanlığı’nca yerine getirilmiştir. CHP İstanbul Milletvekili Ali Özgündüz’ün sorusuna cevaben, söz konusu tazminat miktarları 2004 yılı Mayıs ayı itibariyle aşağıdaki gibi olmuştur.
2004: 22.227.431,00 TL
2005: 16.21075,48 TL
2006: 13.847.145,88 TL
2007: 26.221.833,85 TL
2008: 10.391.440,84 TL
2009: 11.662.799,72 TL
2010: 33.099.333,12 TL
2011: 37.137.069,80 TL
2012: 10.135.597,00 TL (ilk iki ay)
ÖZGÜNDÜZ YASA TEKLİFİ DE VERMİŞ
İşin bir diğer yanı ise, bu tazminat ödemeleri, mağdur olarak AİHM’e başvuran kişinin de verdiği vergilerden ödenmesidir. Milletvekili Ali Özgündüz, buna bir son vermek amacıyla “işkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı muamele suçları nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen kararlar sonucunda Devletçe ödenen tazminatlar bu eylemlerden sorumlu personele rücu edilmesi zorunlu olacağı” bir yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sunmuş; ama, yasa teklifi hâlâ komisyonda beklemekte. Sonucun ne olacağını kestirmek güç değil…
Odatv.com
.jpg)
0 yorum:
Yorum Gönder
Teşekkürler...